Bắc Giang là một trong những tỉnh chú trọng đến nhiệm vụ phát triển Kinh tế tập thể (KTTT) trong đó ưu tiên mô hình HTX trong các lĩnh vực nhằm giúp người dân định hướng và phát triển sản xuất kinh doanh, tạo điều kiện thực hiện liên kết với doanh nghiệp tiêu thụ hàng hóa, nông sản, sản phẩm đặc trưng của tỉnh, đáp ứng nhu cầu chế biến, xuất khẩu.
Toàn tỉnh tính đến ngày 30/6/2021, tổng số HTX trên địa bàn tỉnh là 877 HTX, trong đó HTX trong lĩnh vực nông nghiệp chiếm tỷ lệ cao (64,54%). Trong giai đoạn 2016-2020 số HTX nông nghiệp được thành lập mới của tỉnh luôn ở mức cao bình quân 1 năm có khoảng 60 HTX thành lập mới, thuộc nhóm dẫn đầu cả nước.
Vải thiều của các HTX tỉnh Bắc Giang được thị trường Nhật Bản đón nhận
Những năm qua, quy mô của các HTX không ngừng được nâng lên. Tỷ lệ HTX hoạt động hiệu quả đạt khoảng 55%. Thu nhập bình quân thành viên, người lao động trong 01 HTX đạt khoảng 60 triệu đồng/người/năm. Năm 2020 và 6 tháng đầu năm 2021 do tác động tiêu cực của dịch bệnh Covid-19 nên hoạt động sản xuất kinh doanh của đại đa số các HTX bị ảnh hưởng và thiệt hại.
Đáng chú ý, khu vực kinh tế tập thể, HTX đang thu hút được ngày một nhiều cán bộ trẻ, có năng lực quản trị, tinh thần khởi nghiệp. Đến nay, 38% cán bộ quản lý HTX đã có trình độ từ cao đẳng, đại học trở lên.
Đặc biệt, các mô hình HTX sản xuất, kinh doanh theo chuỗi giá trị sản phẩm chủ lực, đặc trưng của tỉnh đang ngày càng được mở rộng; bước đầu đã xuất hiện các HTX chuyển đổi hiệu quả như: HTX dịch vụ nông nghiệp Tiên Tiến, Lạng Giang; HTX Bình Minh, Việt Yên; HTX mỳ Chũ Xuân Trường, HTX mỳ Chũ Hiền Phước, Lục Ngạn; HTX sản xuất - tiêu thụ rau an toàn Đa Mai, HTX Tín Nhiệm thành phố Bắc Giang; HTX bánh đa nem mỳ Thổ Hà,Việt Yên; HTX rau sạch Yên Dũng… là những đơn vị có nhiều sản phẩm chất lượng cao, được đưa vào tiêu thụ tại các hệ thống các siêu thị như: hệ thống siêu thị BigC, Fivimart, Vinmart, Aone, Beehub, siêu thị CoopMart Bắc Giang...
Sản phẩm của các HTX tỉnh Bắc Giang giới thiệu tại Hội chợ Thương mại Quốc tế Vietnam Expo 2021
Dù đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ, tuy nhiên sự phát triển của khu vực KTTT, HTX của tỉnh vẫn còn không ít hạn chế. Đó là tốc độ tăng trưởng còn thấp so với các khu vực kinh tế khác; các HTX nhìn chung có quy mô nhỏ, phát triển không đồng đều; cơ chế liên kết HTX với doanh nghiệp chưa định hình theo các nguyên tắc thị trường và hội nhập quốc tế nên hiệu quả liên kết còn thấp, chưa tạo ra sự thay đổi căn bản về chất trong quan hệ sản xuất ở nông thôn – nông nghiệp…Một số nguyên nhân của hạn chế trên là do việc triển khai áp dụng các cơ chế, chính sách hỗ trợ khu vực KTTT còn khó khăn, số lượng HTX được thụ hưởng còn thấp do các HTX khó đáp ứng được các tiêu chí đặt ra để được hưởng chính sách; một số HTX còn tâm lý ngại đổi mới, chưa mạnh dạn chuyển sang mô hình HTX kiểu mới; công tác quản trị, trình độ cán bộ quản lý của nhiều HTX còn yếu chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển trong tình hình mới hiện nay.
Để phát triển KTTT, HTX hiệu quả, bền vững trong thời gian cần quan tâm một số nội dung sau: rà soát, thống nhất các chính sách hỗ trợ phát triển KTTT đảm bảo các nội dung không trùng lắp; quan tâm củng cố và nâng cao hiệu quả hoạt động của Liên minh HTX tỉnh theo hướng giao trực tiếp chủ trì, triển khai các chính sách hỗ trợ phát triển KTTT, các sở ngành thực hiện chức năng quản lý, kiểm tra, giám sát triển khai các chính sách hỗ trợ; tập trung phát triển HTX tại các làng nghề để duy trì và phát triển làng nghề truyền thống, chương trình mỗi xã một sản phẩm; tại khu vực nông thôn khuyến khích phát triển các HTX đa chức năng để xây dựng kế hoạch sản xuất quy mô lớn, cung cấp các dịch vụ khoa học, kỹ thuật, dịch vụ đầu vào phục vụ sản xuất cho các thành viên, trang trại, hộ gia đình, đồng thời thực hiện chức năng tiêu thụ sản phẩm cho thành viên, người dân trên địa bàn; tại địa bàn thị trấn, thành phố phát triển các HTX thương mại theo hướng kinh doanh tổng hợp (mua bán hàng hoá, gia công chế biến, cung ứng dịch vụ), ngoài phương thức đại lý, từng bước áp dụng các hình thức phân phối hiện đại như siêu thị, cửa hàng tự chọn...
Hoàng Duyên – Trung tâm Khuyến công và XTTM
