Sáng ngày 7/12, Liên minh Hợp tác xã (HTX) Việt Nam phối hợp Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức hội nghị tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể (KTTT); tổng kết 10 năm thi hành Luật HTX năm 2012 trong lĩnh vực phi nông nghiệp theo hình thức trực tuyến và trực tiếp. Chủ trì hội nghị có đồng chí Đỗ Văn Chiến, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; đồng chí Hầu A Lềnh, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Uỷ ban Dân tộc; Đồng chí Nguyễn Duy Hưng, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương; đồng chí Võ Thành Thống, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư; đồng chí Nguyễn Ngọc Bảo, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và 63 điểm cầu tại Tỉnh uỷ, UBND tỉnh, thành phố trong cả nước.
Tại điểm cầu tỉnh Bắc Giang, Đồng chí Phan Thế Tuấn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng Ban chỉ đạo phát triển KTTT tỉnh chủ trì và lãnh đạo các sở, ban, ngành liên quan là thành viên BCĐ phát triển KTTT tỉnh.
Quang cảnh Hội nghị tại điểm cầu Liên minh HTX Việt Nam
Báo cáo tại hội nghị cho biết sau gần 10 năm thực hiện Luật HTX năm 2012 và 20 năm thực hiện Nghị quyết 13-NQ/TW, KTTT, HTX lĩnh vực phi nông nghiệp phát triển cả về số lượng, chất lượng, quy mô và hiệu quả hoạt động, vượt qua những yếu kém kéo dài trước đây. Các loại hình HTX lĩnh vực phi nông nghiệp phát triển, trong đó lĩnh vực vận tải và thương mại, dịch vụ tăng mạnh; tổ chức sản xuất, kinh doanh chủ yếu tập trung, đa dạng ngành nghề, quản trị linh hoạt và từng bước hiện đại. Thực tiễn ngày càng xuất hiện nhiều và đa dạng các mô hình HTX hoạt động hiệu quả; trình độ cán bộ quản lý HTX được nâng cao rõ rệt, đội ngũ cán bộ quản lý được trẻ hóa. Sau 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13, cả nước thành lập mới 20.234 HTX phi nông nghiệp, bình quân đạt 1.012 HTX/năm; Các HTX, tổ hợp tác lĩnh vực phi nông nghiệp thu hút số lượng lớn hộ cá thể tham gia làm thành viên; phần lớn HTX phi nông nghiệp thành lập theo Luật HTX năm 2012, tổ chức sản xuất, kinh doanh tập trung, cung ứng dịch vụ đầu vào, đầu ra cho thành viên gắn với chuỗi giá trị. Những đơn vị này đều chú trọng đổi mới công nghệ, nâng cao năng lực quản trị. Tính đến cuối năm 2021, vốn điều lệ của HTX phi nông nghiệp tăng 1,6 lần so với năm 2011, tăng 8,2 lần so với năm 2002. Tỷ lệ HTX lĩnh vực phi nông nghiệp hoạt động hiệu quả tăng từ 10% lên 55%, mang lại lợi nhuận và phúc lợi xã hội cho các thành viên. Tạo hơn 40.000 việc làm mới hàng năm, tăng thu nhập cho người lao động, giảm nghèo bền vững, giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc, phát triển tổ chức đảng và đoàn thể, ổn định chính trị - xã hội.
Số lượng HTX, LHHTX quy mô vừa và lớn, tham gia xuất khẩu hàng hóa, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, kinh doanh gắn với chuỗi giá trị, sản phẩm OCOP ngày càng tăng, thích ứng an toàn, linh hoạt với điều kiện dịch Covid-19, mang lại hiệu quả thiết thực cho thành viên, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế, ổn định chính trị cơ sở, xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, phát triển nguồn nhân lực có tay nghề và chất lượng cao, khuyến khích khởi nghiệp sáng tạo đối với lao động trẻ, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, nâng cao nhận thức của xã hội về HTX kiểu mới.
Bên cạnh kết quả đạt được, các HTX phi nông nghiệp vẫn bộc lộ những hạn chế như số lượng ít; phần lớn HTX phi nông nghiệp có quy mô nhỏ, hiệu quả hoạt động, tăng trưởng không đều ở các lĩnh vực (trừ lĩnh vực tín dụng); số đơn vị có quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao, xuất khẩu, sản xuất theo chuỗi giá trị, OCOP mới chiếm khoảng 35%. Nhiều HTX yếu về năng lực tài chính, công nghệ lạc hậu, thiếu nhân lực có trình độ chuyên môn cao, năng lực quản trị hạn chế; chưa minh bạch về vốn góp và tài chính; thiếu thông tin và khả năng tiếp cận thị trường, công nghệ lạc hậu…
Tại tỉnh Bắc Giang, sau 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13, nhiều HTX phi nông nghiệp mới được thành lập. Đến nay, toàn tỉnh có 912 HTX, trong đó hơn 300 HTX phi nông nghiệp. Mặc dù không có lợi thế phát triển như các HTX trong lĩnh vực NN nhưng các HTX lĩnh vực phi NN ngày càng lớn mạnh, hoạt động đa dạng về ngành nghề, lĩnh vực như công nghiệp- tiểu thủ công nghiệp, vận tải, xây dựng, thương mại dịch vụ, điện năng, môi trường, khai thác-quản lý chợ... phát huy lợi thế của từng ngành gắn với phát triển kinh tế từng địa phương, tạo liên kết và mở rộng quy mô sản xuất theo hướng tập trung quy mô lớn, sản xuất theo chuỗi liên kết; 100% HTX phi nông nghiệp hoàn thành việc chuyển đổi theo quy định của pháp luật, từng bước đổi mới, thích ứng tốt hơn với cơ chế thị trường; khẳng định rõ vai trò, vị trí trong nền kinh tế, góp phần bảo đảm an sinh xã hội, đóng góp tích cực vào phát triển KT-XH của tỉnh. Các HTX sản xuất hàng thủ công truyền thống trong các làng nghề hoạt động ngày càng hiệu quả hơn, sản phẩm của các HTX đã được thị trường trong và ngoài nước chấp nhận, giải quyết nhiều việc làm cho thành viên và tăng thu nhập cho người lao động; góp phần khôi phục và phát triển nhiều sản phẩm làng nghề trước nguy cơ bị mai một. Nhiều sản phẩm chế biến của HTX đã được người tiêu dùng ưa chuộng và đã trở thành đặc sản chất lượng cao của Bắc Giang, như: Mỳ chũ; rượu Vân Hương; Bánh đa Kế; gà đồi Yên Thế; bún khô Đa Mai; chè xanh Bản Ven; dược liệu vùng cao...
Quang cảnh Hội nghị tại điểm cầu UBND tỉnh Bắc Giang
Tham luận tại hội nghị, các đại biểu đại diện lãnh đạo các bộ, ngành trung ương, tỉnh, thành phố, các htx tiêu biểu trong lĩnh vực phi nông nghiệp, tập trung vào một số nội dung như: Đề nghị các cấp có thẩm quyền tiếp tục ban hành mới Nghị quyết T.Ư về phát triển KTTT trên cơ sơ tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13 để phù hợp với thực tiễn, nhằm khuyến khích, hỗ trợ mạnh mẽ hơn đối với khu vực kinh tế tập thể; Chính phủ tiếp tục chỉ đạo thực hiện các gói hỗ trợ về tín dụng cho các HTX, Liên hiệp HTX như: kéo dài thời hạn cho vay, giãn kỳ trả nợ, giảm lãi suất tiền vay; giảm các loại phí liên quan đến khoản vay, thanh toán và các giao dịch khác; đơn giản hóa thủ tục cho vay tạo điều kiện để các HTX sớm tiếp cận nguồn vốn hỗ trợ để duy trì hoạt động sản xuất trong và sau dịch, bảo đảm chuỗi cung ứng không bị đứt gãy; kiến nghị Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật HTX năm 2012 nhằm xử lý các bất cập như Bổ sung đối tượng áp dụng của Luật Hợp tác xã; Bổ sung nguyên tắc “hợp tác cùng phát triển” để thành viên phát huy, xây dựng tinh thần tập thể, nếu cao ý thức hợp tác; Bổ sung đối tượng doanh nghiệp tư nhân, THT và các tổ chức khác tự nguyện, cam kết sáng lập, tham gia thành lập HTX; Bổ sung quy định về tỷ lệ vốn tối thiểu của thành viên không thấp hơn 5% vốn điều lệ HTX, nâng tỷ lệ vốn góp của thành viên, vốn góp của thành viên liên hiệp HTX…; thúc đẩy phát triển HTX vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giúp liên kết người dân để góp phần thực hiện mục tiêu đến năm 2025, nâng thu nhập thu nhập gấp 2 lần so với 2020, 50% xã bản thoát khoải khó khăn, tổ chức đào tạo cho 2,2 triệu người khu vực đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi…
Phát biểu chỉ đạo hội nghị, đồng chí Đỗ Văn Chiến, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam ghi nhận và đồng tình với ý kiến tham luận của đại diện các bộ, ngành, địa phương về việc đổi mới, phát triển KTTT và HTX. Đồng chí đề nghị các ngành, địa phương tiếp tục xác định vai trò quan trọng của khu vực KTTT trong quá trình phát triển KT-XH của đất nước; đồng thời tiếp tục thống nhất nhận thức về quan điểm phát triển KTTT phải theo đúng bản chất là tương trợ lẫn nhau, đáp ứng nhu cầu chung của các thành viên, phục vụ thành viên là chính và tách bạch với mô hình doanh nghiệp. Tiếp tục nghiên cứu sửa đổi, bổ sung các văn bản thi hành Luật HTX năm 2012. Thực hiện hiệu quả các chính sách hỗ trợ, ưu đãi HTX, liên hiệp HTX lĩnh vực phi nông nghiệp. Huy động nguồn lực trong nước và quốc tế để hỗ trợ phát triển KTTT, HTX; bảo đảm phân bổ hợp lý, sử dụng hiệu quả các nguồn lực cho công tác tổ chức thi hành Luật HTX. Đặc biệt, các HTX, liên hiệp HTX, tổ hợp tác phải giữ vai trò nòng cốt và thúc đẩy phát triển KTTT, HTX, làm cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với thành phần KTTT, góp phần vào sự nghiệp phát triển KT-XH của đất nước.
Kết luận hội nghị Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo tiếp thu ý kiến đóng góp của các đại biểu dự hội nghị cũng như được gửi trực tiếp đến Liên minh HTX Việt Nam. Sau Hội nghị Liên minh HTX Việt Nam phối hợp với các bộ, ngành liên quan tổng hợp, đề xuất tham mưu với Quốc hội, Chính phủ sửa đổi luật HTX năm 2012. Sớm ban hành hệ thống văn bản hướng dẫn với mục tiêu hoàn thiện khung khổ pháp lý, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện để kinh tế tập thể, HTX phát triển; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với kinh tế tập thể, HTX
Nhân dịp này, Ban Chấp hành Liên minh Hợp tác xã Việt Nam đã tặng bằng khen cho 19 HTX lĩnh vực phi nông nghiệp đã có thành tích xuất sắc trong đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả KTTT, HTX.
Vũ Thị Thanh Huyền - Phòng Nghiệp vụ
