Rượu Diệp Nhật

a. Mô tả sản phẩm

- Thông tin sản phẩm: Huyện Yên Thế - Bắc Giang vốn nổi tiếng với nhiều sản phẩm chất lượng được cấp giấy chứng nhận sản phẩm OCOP của tỉnh như: Gà đồi Yên Thế, Chè xanh Bản Ven, Kẹo lạc Việt Dũng, Dầu lạc Đại An… Đặc biệt là đặc sản rượu men lá (còn gọi là Rượu Diệp Nhật) của bà con dân tộc Nùng nơi đây. Đây là rượu có hương thơm tự nhiên của lá cây rừng, uống rất dịu êm hơn hẳn nhiều loại rượu khác. Chính bởi những đặc trưng riêng không thể pha trộn như: rượu luôn dịu êm dễ uống (dù nồng độ cao); luôn có hương thơm tự nhiên của lá cây rừng và đặc biệt là thực khách không bị đau đầu cho dù có vô tình uống đến say…. Hằng năm, đặc biệt vào mỗi dịp lễ tết người dân tộc Nùng thường kỳ công chưng cất ra những giọt rượu thơm ngon để mời tổ tiên và tiếp đãi khách “vốn vô tửu bất thành lễ”. Trải qua thời gian dài, nét văn hóa ẩm thực ấy vẫn luôn được gìn giữ và tiếp tục phát huy.

Tuy nhiên, để trưng cất được những giọt Rượu Diệp Nhật thơm ngon nổi tiếng, bà con dân tộc Nùng ở nơi đây đã phải vất vả thực hiện nhiều công đoạn từ: việc lên rừng hái lá làm men, đến việc chọn gạo nấu cơm, rồi bắt men lá vào cơm, sau đó ủ men, rồi trưng cất rượu… . Trong đó, mỗi một công đoạn lại đòi hỏi kỹ thuật và cả sự tỉ mỉ khéo léo riêng.

Chị Nông Thị Huệ Giám đốc HTX sản xuất kinh doanh và dịch vụ nông nghiệp Thiên Phú (bản Trại Nhì, xã Hồng Kỳ, huyện Yên Thế, tỉnh Bắc Giang) cho biết, nguyên liệu chính để tạo nên những chiếc men lá gồm các loại cây gọi theo tiếng Nùng gồm: Cây trăm rễ; lá cây giời giời; cây hoa vàng; lá cây tai chó và cây vạt hương... Thiếu đi một loại lá cây rừng này, thì chất lượng rượu nấu sẽ ít thơm và không ngon. Sau khi vất vả đi hái các loại lá cây này rồi, đầu tiên sẽ phơi khô nhằm bảo quản tốt. Bước tiếp theo đun lá cây giời giời lên lấy nước để nguội, sau đó ngâm với gạo khoảng 2 tiếng. Sau khi ngâm xong đem gạo và các loại lá còn lại đi nghiền nhỏ về lặn lẫn với bột gạo, rồi ủ vào chấu và phủ kín lên.

Đó là những công đoạn cần thiết để tạo nên những quả men lá đặc trưng trong cách nấu rượu của người Nùng. Tuy nhiên công đoạn nấu rượu cũng công phu không kém. Theo chị Huệ hiện nay HTX sản xuất kinh doanh và dịch vụ nông nghiệp Thiên Phú vẫn nấu rượu truyền thống theo kiểu “ ba ba” ( hay còn gọi là thủy thượng). Vì vậy Rượu Diệp Nhật có độ tinh khiết cao, trong vắt, sủi tăm lăn tăn, uống vào có độ êm, mùi vị thơm dịu, ngọt, cay, có độ cồn tương đối và không gây đau đầu. Bí quyết để có được những giọt rượu thơm ngon trước tiên phải chọn được men lá bảo đảm chất lượng. Sau đó chọn gạo ngon nguyên chất về xay ra. Lúc nấu cơm phải nấu thật chín rồi “bắt men lá” vào cơm cho đều đến từng hạt (bắt men càng đều thì sau này rượu càng ngon); tiếp đến phải ủ kín cơm đã bắt men vào thùng nhựa kín từ 2 – 3 ngày, không được mở; tiếp đến cần ủ khô cơm đã bắt được men lá từ 10 đến 12 ngày nữa. Sau đó mới được đổ nước vào cất thành rượu. Ở công đoạn trưng cất rượu, bà con người Nùng sử dụng phương pháp cất ba ba – lưu ý ba ba phải được làm bằng gỗ mít và ống dẫn rượu được làm bằng tre thì rượu mới ngon; trong quá trình cất phải đun đều lửa, không cho cháy to quá cũng không nhỏ quá để rượu ra từ từ. Nếu đun to qua rượu ra nhanh sẽ mất mùi thơm. Thông thường mỗi kg gạo bà con nơi đây trưng cất được 1 lít rượu men lá. 

Cũng bởi những đặc trưng của Rượu Diệp Nhật là uống dịu êm và có hương thơm tự nhiên nên không ít người lần đầu uống Rượu Diệp Nhật cứ ngỡ rằng rượu nhẹ, họ thoải mái nâng ly trong cuộc vui rồi say từ lúc nào không biết. Có một điều hay là tuy chếnh choáng hơi men của Rượu Diệp Nhật nhưng người uống không bị đau đầu và khi hết hơi rượu lại tỉnh táo như thường, không bị mệt mỏi. Vì thế mà Rượu Diệp Nhật đã trở thành thương hiệu nổi tiếng sáng ngang cùng với các sản vật khác của núi rừng Yên Thế…

Những năm qua các hộ gia đình sản xuất manh mún; nay các hộ gia đình cùng chung ý tưởng, cùng nhau liên kết sản xuất trên quy mô lớn và cùng nhau thành lập HTX để có tư cách pháp nhân liên doanh, liên kết, hợp tác phát triển sản xuất và cùng nhau góp sức, góp vốn, phát huy trí tuệ để đưa các loại nông sản hàng hóa ra thị trường và mở rộng sản xuất kinh doanh. Bên cạnh đó, việc thành lập HTX sản xuất kinh doanh và dịch vụ nông nghiệp Thiên Phú sẽ giúp người dân được tiếp cận những tiến bộ khoa học kỹ thuật; được sử dụng các loại dịch vụ, vật tư với giá thành thấp và được tiêu thụ hàng hóa ổn định, tập trung với giá thành phù hợp được ký kết ngay từ ban đầu. Từ đó nâng cao năng suất, chất lượng, nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường và nâng cao thu nhập cho thành viên và người dân trên địa bàn.

- Quy cách đóng gói: Sản phẩm Rượu Diệp Nhật được HTX sản xuất kinh doanh và dịch vụ nông nghiệp Thiên Phú đóng trong chai gốm dung tích 1 lít.

- Thị trường tiêu thụ: Sản phẩm Rượu Diệp Nhật hiện nay đang được HTX sản xuất kinh doanh và dịch vụ nông nghiệp Thiên Phú phân phối trên địa bàn trong tỉnh và các tỉnh phía Bắc.  

- Năng lực cung cấp sản phẩm: HTX sản xuất kinh doanh và dịch vụ nông nghiệp Thiên Phú có khả năng cung ứng từ 1.000 lít/tháng sản phẩm Rượu Diệp Nhật được chưng cất đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.

b. Thông tin nhà sản xuất

Tên đơn vị: HTX  sản xuất kinh doanh và dịch vụ nông nghiệp Thiên Phú

Người Đại diện: Nông Thị Huệ – Chủ tịch HĐQT, Giám đốc

Địa chỉ: Bản Trại Nhì, xã Hồng Kỳ, huyện Yên Thế, tỉnh Bắc Giang.

Điện thoại: 0393.666.822

c. Chứng nhận, Giải thưởng đã nhận:

Quyết định số 1387/QĐ-UBND ngày 09/12/2021 của UBND tỉnh Bắc Giang về việc Phê duyệt kết quả đánh giá, phân hạng và cấp giấy chứng nhận cho sản phẩm tham gia Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) tỉnh Bắc Giang lần 2 năm 2021: Sản phẩm: Rượu Diệp Nhật được công nhận hạng 3 sao.

Nguyễn Văn Thành - Phòng Nghiệp vụ